Gần đây, tình trạng lạm dụng kháng sinh đã làm gia tăng hiện tượng đề kháng kháng sinh trên toàn thế giới. Sự gia tăng các chủng vi khuẩn đa kháng như Acinetobacter, Pseudomonas và họ Enterobacteriaceae, cùng với sự hạn chế trong việc phát triển kháng sinh mới làm cho VTV.vn - Các chuyên gia y tế cảnh báo tác hại với sức khỏe và gánh nặng về kinh tế do kháng thuốc kháng sinh ở Việt Nam đang ngày càng trầm trọng. EC trao thưởng hơn 1 triệu Euro cho 2 dự án chống kháng thuốc kháng sinh Hy vọng mới cho cuộc chiến chống vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh Cẩn trọng tình trạng kháng thuốc kháng sinh do ăn uống Nhiều hiệu thuốc bán kháng sinh mà không cần đơn của bác sĩ nên việc lạm dụng kháng sinh ngày càng nhiều". Giáo sư Herman Goossens - Trung tâm Giám sát tiêu thụ kháng sinh châu Âu cho biết: "Tình trạng kháng thuốc kháng sinh đang ngày càng gia tăng, thậm chí với tốc độ nhanh hơn Cải thiện tình trạng táo bón ở người cao tuổi bằng sữa uống lên men chứa probiotic. Kháng insulin (insulin resistance) là tình trạng suy giảm tác dụng sinh học của insulin, biểu hiện bằng sự gia tăng nồng độ insulin máu. số 5 - Đại Lộ Tự Do - KCN Việt Nam Singapore, Tx Đây là ca bệnh rất hiếm và gần như đã bị xóa sổ tại Việt Nam, chỉ còn trên tài liệu giảng dạy. Bệnh nhân sốt rét ác tính may mắn được cứu tại Việt Nam. Ảnh: towfiqu_barbhuiya. Vừa qua, Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận bệnh nhân nam, 64 tuổi, quốc tịch Bỉ, với Vay Tiền Nhanh. SGTT – Kháng thuốc kháng sinh đã trở thành thực trạng đáng báo động tại Việt Nam. Việc sử dụng kháng sinh không hợp lý trong điều trị là một trong những nguyên nhân khiến cho tình hình đề kháng kháng sinh tại Việt Nam ngày càng gia tăng. Để sử dụng thuốc kháng sinh và kháng viêm hợp lýDùng thuốc kháng sinh đúng là vì mìnhTình trạng kháng thuốc kháng sinh gia tăng ở nhiều tuyến cơ sở y tếTheo thống kê của mạng lưới giám sát các căn nguyên kháng thuốc châu Á ANSORP, tỷ lệ kháng kháng sinh tại Việt Nam rất đáng báo động. Việt Nam có mức độ kháng penicillin cao nhất với 71,4%, kháng erythromycin lên đến 92,1%. Khoảng 75% các chủng pneumococci là tác nhân phổ biến gây ra các nhiễm khuẩn trên tai và phổi đã kháng với 3 loại kháng sinh trở chú ý, tỷ lệ vi khuẩn gram âm đa đề kháng được ghi nhận tăng cao ngay cả ở những người khỏe mạnh trong cộng đồng. Việc đề kháng kháng sinh này làm tạo ra một vòng lẩn quẩn là cần tăng liều, tăng phối hợp thuốc để đạt được hiệu quả tác dụng, sử dụng kháng sinh kinh nghiệm có phổ rộng… nhưng cũng từ đó lại càng làm tăng đề kháng kháng sử dụng kháng sinh không hợp lý trong điều trị là một trong những nguyên nhân khiến cho tình hình đề kháng kháng sinh tại Việt Nam ngày càng gia tác Tham gia Chống đề kháng kháng sinh toàn cầu GARP, một tổ chức nghiên cứu về đề kháng kháng sinh quốc tế đã thực nghiên cứu và ghi nhận phần lớn kháng sinh được bán mà không có đơn chiếm 88% ở thành thị và 91% ở nông nhân tự ý dùng kháng sinh chủ yếu để điều trị ho và sốt. Điều này dẫn đến tăng chi phí điều trị, tăng thời gian nằm viện, tỷ lệ tử vong, trở thành một tác động tiêu cực đối với ngành y tế và kinh tế Việt nay, đề kháng kháng sinh không chỉ diễn ra ở Việt nam mà còn là một vấn đề mang tính toàn cầu. Tuần lễ nâng cao nhận thức kháng sinh từ ngày 18-11 đến ngày 24-11 cũng được Tổ chức Y tế Thế giới WHO phát động và nhận được sự hưởng ứng của các quốc gia với mục tiêu đảm bảo sử dụng kháng sinh hợp lý không chỉ hướng đến đối tượng là nhân viên y tế mà còn truyền thông trên người dân trong việc chung tay chống lại gia tăng của các vi khuẩn đa kháng lý kháng sinh tốt sẽ góp phần vào giảm tỷ lệ đề kháng, tăng cơ hội điều trị thành công. Ảnh BVCCTriển khai tuần lễ nâng cao nhận thức kháng sinhNhằm chung tay cùng ngành y tế hạn chế tình trạng kháng kháng sinh đang gia tăng tại Việt Nam, ngày 18-11, Tập đoàn Y khoa Hoàn Mỹ cùng 15 bệnh viện, 6 phòng khám triển khai Tuần lễ Nâng cao nhận thức kháng sinh Hoàn Mỹ từ ngày 18-11 đến ngày 24-11.Chương trình với mục đích quản lý kháng sinh và tuyên truyền các kiến thức về sử dụng kháng sinh cho toàn bộ nhân viên và bệnh nhân trong bệnh lễ Nâng cao nhận thức kháng sinh Hoàn Mỹ được phát động bắt đầu từ năm 2021 và sẽ duy trì thực hiện hàng năm với các hoạt động cụ thể như ký cam kết quản lý và hạn chế sử dụng kháng sinh tại các bệnh viện, phòng khám; xây dựng hướng dẫn sử dụng kháng sinh; giám sát việc kê toa sử dụng kháng sinh; huấn luyện, đào tạo truyền thông về kháng sinh, về đề kháng kháng sinh và giải pháp khắc phục; nâng cao năng lực xét nghiệm vi sinh; đảm bảo các biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn…Lần đầu tiên một hệ thống y tế tư nhân thực hiện chương trình nâng cao nhận thức kháng sinh với quy mô lớn. Ảnh BVCCTập đoàn Y khoa Hoàn Mỹ đặt mục tiêu trong năm 2021-2022 sẽ tăng tỷ lệ trung bình sử dụng kháng sinh dự phòng trên tổng các phẫu thuật sạch, sạch nhiễm của các bệnh viện trong hệ thống Hoàn Mỹ từ 70% lên hơn 90%, tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay đạt hơn 95%.Với những hoạt động thiết thực trong quản lý kháng sinh sẽ góp phần vào giảm tỷ lệ đề kháng, tăng cơ hội điều trị thành công cho những trường hợp nhiễm khuẩn nặng cần sử dụng đến thuốc kháng sinh trong tương lai, giảm chi phí điều trị và góp phần vào việc giảm đề kháng kháng sinh cho toàn xã Thảo Cùng chủ đềDùng kháng sinh cần đúng cách Hiện nay, việc lạm dụng kháng sinh trong điều trị bệnh khá phổ biến do nhiều người chưa am hiểu hoặc hiểu chưa hết... Rap Việt để lọt câu từ nhạy cảm trên sóng truyền hình, bị chỉ trích dữ dộiTập 2 Rap Việt mùa 3 lên sóng tiếp tục khiến khán giả bất ngờ với những thí sinh nổi trội. "Chiến binh khủng" được quan tâm nhất tập phát sóng tuần này chính là - người được cả dàn huấn luyện viên đồng loạt quăng nón vàng chiêu mộ về đội. Sau màn tranh giành không khoan nhượng, đã đưa ra quyết định sẽ về với đội HLV B không phải là gương mặt xa lạ đối với người hâm mộ Underground. Anh chàng từng tham gia King of Rap với nghệ danh là Right. Năm đó, anh chàng đã lọt vào Top 8 chung cuộc nhờ có chất giọng hay, flow đa dạng, hấp dẫn. Nam thí sinh để lại ấn tượng mạnh với khán giả qua phần thi Mượn rượu tỏ tình kết hợp HIEUTHUHAI và Emily. Đáng nói, sau chương trình năm đó, còn vướng tin hẹn hò với Á hậu Kiều Loan - người đẹp cũng góp mặt cùng cuộc thi rap, lấy nghệ danh là được đánh giá là "chiến binh khủng" của Rap Việt mùa 3Khoảng thời gian sau khi rời King of Rap, cư dân mạng soi nhiều bằng chứng cho thấy Kiều Loan và Right hẹn hò. Tin đồn bắt nguồn khi Kiều Loan bất ngờ đăng tải story dựa vào lòng người Right rất tình tứ kèm dòng trạng thái "Nhìn người tình bay mà không cần cánh". Đáng nói, khi Kiều Loan ngỏ lời hỏi "Môi của anh đỏ vậy", nam rapper liền đáp "Là son môi của em". Độ ngọt ngào của cặp đôi đã khiến khán giả vô cùng thích thú và tích cực "đưa thuyền cập bến".Kiều Loan và Right xuất hiện cạnh Seachains - Quán quân Rap Việt mùa 2 và một thí sinh khác của King of RapNam rapper và Á hậu thân thiết sau King of Rap Tuy nhiên, không lâu sau đó, cả hai đã phải đính chính về mối quan hệ của mình trước truyền thông. Khi được hỏi về tin đồn hẹn hò với Right, Kiều Loan đã phủ nhận và cho biết cả hai chỉ là anh em thân thiết. Trong khi đó, Right chia sẻ trong một show diễn "Bọn mình đã chăm sóc nhau như những người đồng nghiệp thân thiết thôi nhưng chính điều này đã làm rộ lên tin đồn mình và Lona yêu nhau. Lúc ấy, tin đồn xuất hiện khiến mình rất ngại vì sợ làm phiền đến Lona. Từ trước đến nay, đây là lần đầu tiên Right có tin đồn yêu nhau với đồng nghiệp may là điều này không gây ảnh hưởng quá nhiều đến cuộc sống của cả hai nên bọn mình quyết định act cool không để tâm - PV đến nó nữa. Chuyện này cũng trở thành một kỷ niệm vui đối với cả hai, kể ra mà bọn mình yêu nhau thật thì còn vui nữa!". Kháng nhiều “vũ khí” trị bệnhNgày 5/8, tại Hội nghị Triển khai kế hoạch hành động quốc gia về chống kháng thuốc, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Xuyên cho biết, các bệnh lý nhiễm khuẩn vẫn luôn chiếm tỷ lệ lớn trong mô hình bệnh tật của Việt Nam. Vì vậy việc sử dụng kháng sinh là hết sức cần thiết. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh chưa phù hợp, lạm dụng kháng sinh, điều trị kháng sinh khi không mắc bệnh lý nhiễm khuẩn làm gia tăng tình trạng kháng thuốc kháng sinh của vi khuẩn gây bệnh. Vấn đề kháng thuốc xuất hiện từ những năm cuối của thập kỷ 60, tuy nhiên việc gia tăng sự kháng thuốc của vi khuẩn gây bệnh đang trở thành mọt nguy cơ lớn cho toàn thể nhân loại. Cùng quan điểm này, ông Cao Hưng Thái, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám Chữa bệnh, Bộ Y tế cho rằng mức độ và tốc độ kháng thuốc ngày càng gia tăng, đang ở mức báo động. Gánh nặng do kháng thuốc ngày càng tăng do chi phí điều trị tăng lên, ngày điều trị kéo dài. Nguyên nhân kháng thuốc, không nhiễm khuẩn cũng dùng kháng sinh, tự ý sử dụng trong cộng đồng, dùng kháng sinh không làm kháng sinh đồ, dùng kháng sinh không phù hợp; không đúng lượng, hàm lượng, thời gianTại Việt Nam, hầu hết các cơ sở y tế đang phải đối mặt với tốc độ lan rộng các vi khuẩn kháng với nhiều loại kháng sinh. Kháng thuốc không phải vấn đề mới nhưng đang trở nên nguy hiểm, cấp bách. Theo báo cáo kết quả nghiên cứu ở 19 bệnh viện ở Hà Nội, TPHCM và Hải Phòng trong 2 năm 2009-2010 về tình trạng kháng thuốc kháng sinh, có 4 chủng vi khuẩn thường gặp kháng kháng sinh là acinetobacter spp, Pseudomonas spp, Klebsiella. Hầu hết các kháng sinh thông thường như penicillin, tetracycline, streptomycine… hay như kháng sinh Cephalosporn thế hệ thứ 3 đều đã xuất hiện các khuẩn kháng thuốc. Sự kháng thuốc cao đặc biệt ở nhóm thuốc Cephalosporin thế hệ 3, 4 với tỷ lệ kháng từ 66-83%, tiếp theo là nhóm kháng sinh Aminosid và Fluoroquinolon tỷ lệ kháng xấp xỉ trên 60%. Tỷ lệ kháng imipenem năm 2009 là 35%, tăng gần gấp đôi so với tỷ lệ này năm 2006 18,4%Trong điều tra về các bệnh tật cụ thể như lao, một khảo sát nghiên cứu cho thấy khoảng 3% số ca sốt rét kháng các liệu pháp kết hợp Artemisinin ở các tỉnh như Quảng Trị, Gia Lai và Đắc Nông. Hậu quả là có khoảng ca nhiễm lao đa kháng thuốc, gây ca tử vong mỗi chương trình Giám sát sự lây lan của HIV kháng thuốc tại TPHCM năm 2008 đã ghi nhận khoảng 5-15% số người đã kháng lại các loại thuốc kháng vi rút, thậm chí trước khi bắt đầu phác đồ điều trị… 90% kháng sinh được bán không cần đơn!Theo Nguyễn Văn Kính, Giám đốc BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương, 90% kháng sinh được bán không có đơn, những người không có kinh nghiệm thường đứng bán thuốc, thuốc kháng sinh chiếm 25% tổng số thuốc bán ra, thuốc nội được bán chủ yếu ở vùng nông thôn, người mua thường yêu cầu mua kháng sinh do thiếu hiểu quả khảo sát về việc bán thuốc kháng sinh ở các hiệu thuốc vùng nông thôn và thành thị ở các tỉnh phía Bắc cho thấy nhận thức về kháng sinh và kháng kháng sinh của người bán thuốc và người dân còn thấp, đặc biệt ở vùng nông thôn. Trong tổng số gần nhà thuốc được điều tra, thì gần 1/3 có bán đơn thuốc kê kháng sinh. Ba loại kháng sinh được bán nhiều nhất là ampicillin/amoxicillin, cephalexin và azithromycin. Người dân thường yêu cầu được bán kháng sinh mà không có đơn với tỉ lệ gần 50% ở thành thị và gần 1/3 ở nông thôn. Đáng chú ý, kháng sinh được sử dụng ở rất nhiều đơn thuốc, có khoa thuốc kháng sinh được sử dụng ở 100% bệnh nhân. Theo một báo cáo mới đây của Vụ Bảo hiểm y tế Bộ Y tế về kết quả khảo sát tại một bệnh viện lớn ở Hà Nội, số thuốc được kê trung bình một đơn là 7,06 loại, nhiều đơn có tới 10 - 20 loại. Tại bệnh viện Trung ương Huế, khảo sát 443 hồ sơ bệnh án năm 2012, tỉ lệ sử dụng 3 loại kháng sinh trong 1 đợt điều trị là 120, hơn 200 hồ sơ sử dụng 4-6 loại kháng sinh, 6 loại là 47 hồ sơ, chỉ có duy nhất 1 hồ sơ bệnh án sử dụng 1 loại kháng hạn chế tình trạng kháng kháng sinh, Bộ Y tế khuyến cáo người bệnh không nên lạm dụng. Khi có bệnh cần đi khám chứ không tự ý uống thuốc, đặc biệt là kháng sinh. Khi uống cần tuân thủ 4 quy tắc đúng chỉ định, liều lượng, thời gian và cách dùng. Bộ cũng khuyến cáo các bác sĩ cần cân nhắc trong việc kê đơn. Đồng thời Bộ Y tế cũng sẽ liên tục thanh kiểm tra khâu kê đơn, sử dụng thuốc tại bệnh viện để phát hiện và sẽ xử lý nghiêm các sai phạm. Về lâu dài, Bộ Y tế sẽ xây dựng chương trình giám sát quốc gia về kháng sinh, thiết lập hệ thống giám sát mức độ đề kháng của vi khuẩn tại mỗi bệnh viện, khu vực và trong phạm vi toàn quốc…. Hồng Hải TÌNH HÌNH KHÁNG THUỐC KHÁNG SINH HIỆN NAY TẠI VIỆT NAM Theo NCDLS Lê Mới Em, Bệnh Viện Đa Khoa Huyện Thạnh Trị, Sóc Trăng Tình hình đề kháng thuốc kháng sinh hiện nay hình kháng thuốc trên thế giới. Trên thế giới, đặc biệt là các nước đang phát triển, vấn đề kháng thuốc đã trở nên báo động. Gánh nặng về chi phí điều trị do các bệnh nhiễm khuẩn gây ra khá lớn do việc thay thế các kháng sinh cũ bằng các kháng sinh mới, đắt tiền. Số liệu nghiên cứu giám sát ANSORP từ tháng 1/2000 đến tháng 6/2001 của 14 trung tâm từ 11 nước Đông Nam Á cho thấy tỷ lệ kháng cao của vi khuẩn S. pneumoniae. Trong số 685 chủng vi khuẩn S. pneumoniae phân lập được từ người bệnh, có 483 52,4% chủng không còn nhạy cảm với penicillin, 23% ở mức trung gian và 29,4% đã kháng với penicillin MIC ≥ 2mg/l. Kết quả phân lập vi khuẩn cho thấy tỷ lệ kháng penicillin ở Việt Nam cao nhất 71,4% tiếp theo là Hàn Quốc 54,8%, Hồng Kông 43,2% và Đài Loan 38,6%. Tỷ lệ kháng erythromycin cũng rất cao, ở Việt Nam là 92,1%, Đài Loan là 86%, Hàn Quốc là 80,6%, Hồng Kông là 76,8% và Trung Quốc là 73,9%. Số liệu từ nghiên cứu giám sát đa trung tâm đã chứng minh rõ ràng về tốc độ và tỷ lệ kháng của S. pneumoniae tại nhiều nước châu Á, những nơi có tỷ lệ mắc bệnh nhiều nhất thế giới. Theo số liệu nghiên cứu KONSAR từ 2005-2007 ở các bệnh viện Hàn Quốc cho thấy S. aureus kháng Methicillin MRSA 64%; K. pneumoniae kháng cephalosporin thế hệ 3 là 29%; E. colikháng fluoroquinolone 27%, P. aeruginosa kháng 33%, Acinetobacter spp. kháng 48%; P. aeruginosa kháng amikacin 19%, Acinetobacter 37%. E. faecium kháng vancomycin và Acinetobacter spp. kháng imipenem tăng lên dần. Tỷ lệ kháng phát hiện tại các phòng xét nghiệm của E. coli và K. pneumoniae đối với cephalosporin thế hệ 3 và P. aeruginosa đối với imipenem cao hơn trong bệnh viện. Tình hình kháng thuốc kháng sinh ở Việt Nam. Tỉ lệ kháng kháng sinh của các chủng vi khuẩn Gram dương. Tụ cầu vàng Staphylococcus aureus là nguyên nhân gây nhiều loại nhiễm khuẩn trong bệnh viện như viêm phổi, nhiễm trùng xương, tim và nhiễm khuẩn huyết. Hiện nay, tụ cầu vàng kháng methicillin MRSA kháng giống nhau đối với tất cả các penicillin hiện hành và các β – lactam khác. Từ sau thập niên 1990 đã xuất hiện các trường hợp nhiễm MRSA tại cộng đồng gọi là CA-MRSA community-associated MRSA, những trường hợp này hoàn toàn không có yếu tố nguy cơ nhiễm khuẩn mắc phải tại bệnh viện. Nhiễm trùng do vi khuẩn này đang có khuynh hướng xảy ra phổ biến hơn ở người trẻ, khỏe mạnh và gây bệnh chủ yếu ở da và mô mềm. Cũng có thể gặp viêm phổi hoại tử do vi khuẩn này. Nhiễm khuẩn do MRSA khó điều trị hơn so với tụ cầu vàng nhạy cảm với methicillin, chỉ có một số kháng sinh còn có hiệu quả tốt trong tình huống này. Tỉ lệ kháng kháng sinh của S. aureus khác nhau giữa các bệnh viện có tới 68,8% các chủng phân lập tại bệnh viện Chợ Rẫy kháng với Gentamicin. Tỉ lệ kháng Oxacillin cao nhất tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Huế với 63,8%. Theo báo cáo của Bệnh viện Chợ Rẫy năm 2008, có 8% số chủng S. aureus phân lập được đề kháng với vancomycin. Tuy nhiên, đến năm 2009, phần lớn các bệnh viện kể cả Chợ Rẫy không có chủng S. aureus nào đề kháng với vancomycin trừ một số bệnh viện tỉnh và bệnh viện trực thuộc Sở y tế cho kết quả đáng nghi ngờ về tỉ lệ kháng vancomycin của tụ cầu vàng, ví dụ như 60,9% S. aureus kháng vancomycin tại bệnh viện Uông Bí, 24,1% tại bệnh viện Bình Định và 15,6% tại bệnh viện Xanh Pôn. Streptococcus pneumoniae xuất hiện kháng thuốc với nhiều loại kháng sinh, bao gồm penicillin, cephalosporins các β – lactam, macrolide, fluoroquinolone, và thậm trí đã xuất hiện đa kháng thuốc. Cơ chế phế cầu đề kháng với β – lactam là thay đổi protein kết hợp thuốc PBP-penicillin binding protein. Tình hình kháng với macrolide là cao và nghiêm trọng trên phạm vi toàn cầu. Hai cơ chế chính kháng macrolide, cụ thể là kháng ở mức thấp MIC 1-32mcg/mL do thay đổi cơ chế bơm đẩy do gen mef A quyết định và kháng ở mức cao MIC> 64mcg/mL do cơ chế methyl hóa ribosome tác động lên vị trí kết hợp thuốc do gen erm B quyết định. Hiện nay, trên phạm vi toàn cầu, tình trạng phế cầu kháng fluoroquinolone FQ còn rất hiếm nhưng đang có khuynh hướng gia tăng. Fluoroquinolone tác dụng trên vi khuẩn thông qua cơ chế ức chế tổng hợp DNA. Kháng thuốc xuất hiện bằng cơ chế đột biến các gen gyrA và parC. Ở các trường hợp ngưỡng kháng thấp, đột biến chủ yếu xảy ra ở vị trí parC và các trường hợp này còn nhậy cảm với các fluoroquinolone mới. Trong khi kháng ở mức độ cao có sự tham gia đồng thời đột biến ở cả 2 vị trí gen parC và gyrA. Kháng thông qua cơ chế bơm đẩy cũng có thể xảy ra nhưng ý nghĩa thực của cơ chế còn chưa biết rõ. Tỉ lệ kháng kháng sinh của các chủng vi khuẩn Gram âm. Nhiễm trực khuẩn Gram- như Klebsiella pneumoniae, Escherichia coli và các chủng vi khuẩn khác thuộc nhóm Enterobacteriaceacó vẻ tương đối phổ biến. Trong những năm qua, đã có sự gia tăng kháng thuốc trong số các vi khuẩn gây bệnh nhóm này, bao gồm cả sự hiện diện của các men beta-lactamase phổ rộng ESBL. Những ca kháng thuốc đã được ghi nhận ở nhiễm khuẩn cộng đồng và nhất là trên những người có sử dụng dịch vụ chăm sóc y tế. Nhiễm trùng nhóm này thường kết hợp với tăng tử vong, có rất nhiều dạng kháng thuốc đã được phát hiện trong nhóm trực khuẩn Gram - này. Klebsiella pneumoniae là trực khuẩn Gram âm gây viêm phổi mắc phải tại bệnh viện. Hiện nay, tại Việt Nam đã xuất hiện một trong những vi khuẩn đa kháng thuốc. Sự kháng thuốc của nhóm vi khuẩn này cực kì nguy hiểm bởi vì bản thân loại vi khuẩn này có khả năng sinh được hai loại enzyme β lactamase phổ rộng và carbapenemase. Các enzyme này làm biến đổi, phá hủy cấu trúc hóa học của kháng sinh. β lactamase phổ rộng có khả năng phân giải hầu hết các loại kháng sinh thuộc nhóm β lactam đặc biệt đối với các penicillin và các cephalosporin thế hệ thứ 3. Quan trọng hơn nữa là Klebsiella pneumoniae còn có khả năng sản sinh được carbapenemase phân giải carbapenem như imipenem, meropenem…, trong khi carbapenem được xem như là cứu cánh cuối cùng trong việc lựa chọn kháng sinh để điều trị. Kết quả Phân lập được 35 chủng từ 680 mẫu bệnh phẩm tại Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh từ tháng 1-6/2014, kết quả như sau K. pneumoniakháng cao nhất với Ampiciline 94,29%, tiếp đó Trimethoprim/ sulfamethoxazol 79,31%, Cephalexine, Piperacillin 62,86%, Ceftazidime 51,43%, chỉ một tỉ lệ nhỏ kháng lại Colistin, Imipenem, Meropenem 2,86%; 65,71% chủng sinh ESBL và 20% chủng sản xuất carbapenemase. Trực khuẩn mũ xanh Pseudomonas aeruginosa là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm khuẩn mắc phải tại bệnh viện. Chúng gây nên những bệnh lí với nhiều mức độ khác nhau như viêm phổi, nhiễm khuẩn vết thương, nhiễm khuẩn huyết nặng với tỉ lệ tử vong khá cao. Tỉ lệ P. aeruginosa gây nhiễm khuẩn bệnh viện đã tăng dần trong những năm gần đây trên thế giới và cả Việt Nam. Cùng với sự gia tăng về tỉ lệ nhiễm khuẩn là sự gia tăng về khả năng kháng kháng sinh, cụ thể kháng với carbapenem. Ở Việt Nam, nghiên cứu ở 36 bệnh viện các tỉnh phía Bắc trong năm 2006 – 2007 bao gồm 2 bệnh viện Trung ương, 17 bệnh viện tuyến tỉnh, 17 bệnh viện tuyến huyện cho thấy 553/7571 7,8% bệnh nhân bị nhiễm trùng mắc phải tại bệnh viện. Có 3 loại nhiễm khuẩn chính viêm phổi 41,9%, nhiễm khuẩn vết mổ 27,5%, nhiễm khuẩn tiêu hóa 13,1%. Căn nguyên chính là Acinetobacter baumannii 23,3% và Pseudomonas aeruginosa 31,5%. Theo kết quả nghiên cứu từ 4 bệnh viện tại Hà Nội Việt Đức, Xanh Pôn, Bệnh viện 108 và Bệnh viện 103 từ năm 2005 – 2008 cho thấy P. aeruginosa phân lập từ các bệnh phẩm đề kháng rất cao với các loại kháng sinh như Tetracycline 92,1%, Ceftriaxone 58,5% và Gentamicin 54%. Acinetobacter là những vi khuẩn Gram âm, đa hình hình cầu khuẩn hoặc cầu trực khuẩn, rất dễ nhầm lẫn với các vi khuẩn thuộc giống Neisseria. Chúng gây những bệnh lí khác nhau với mức độ khác nhau, từ viêm phổi đến nhiễm khuẩn vết thương và nhiễm khuẩn huyết nặng. Tỉ lệ Acinetobacter nhiễm khuẩn bệnh viện đã tăng lên đều đặn trong những năm gần đây trên thế giới. Kết hợp với tỉ lệ nhiễm khuẩn tăng, một tỉ lệ tăng lên của chủng không nhạy cảm kháng sinh, cụ thể carbapenem đặc biệt đáng lo ngại. Hiện nay, Acinetobacter được xem là vi khuẩn hàng đầu gây viêm phổi bệnh viện tại những bệnh viện lớn trong nước và kháng với hầu hết kháng sinh kể cả những kháng sinh phổ rộng mạnh nhất hiện nay. Trong tổng kết của Bộ Y tế năm 2004, phần lớn những kháng sinh sử dụng thường xuyên hiện nay đã bị kháng như ceftriaxone 70%, ceftazidime 64%, ciprofloxacine 55% và Acinetobacter trở thành tác nhân hàng đầu kháng toàn bộ kháng sinh cùng với P. aeruginosa gây rất nhiều khó khăn cho công tác điều trị. Các chủng vi khuẩn đa kháng thuốc hiện nay “ESKAPE”viết tắt của 6 chữ cái đầu tiên của 6 chủng vi khuẩn trong hình minh họa bên dưới là các tác nhân gây nhiễm trùng nặng, kéo dài thời gian nằm viện và tăng chi phí điều trị. Cơ chế đề kháng kháng sinh của vi khuẩn Làm thay đổi đích tác động. Vi khuẩn thay đổi đích tác động của kháng sinh, do đó kháng sinh không còn vị trí để tác động. Ví dụ Acinobacter baumani kháng lại Imipenem và Pseudomonas aeruginosa kháng Ticarcillin và Imipenem do chúng thay đổi vị trí gắn vào protein của các kháng sinh. Cơ chế tác động của các kháng sinh nhóm quinolone là ức chế hoạt động của đoạn gen mã hóa quá trình tổng hợp enzym GyrA ADN gyrase subunit A và ParC topoisomerase IV của tế bào vi khuẩn. Ví dụ tính kháng quinolone của S. typhi xảy ra do đột biến điểm của các đoạn gen mã hóa quá trình tổng hợp enzym GyrA và ParC trên nhiễm sắc thể của vi khuẩn. Tạo ra các enzyme. Enzym được tạo ra làm biến đổi hoặc phá hủy cấu trúc phân tử của kháng sinh. Ví dụ với các enzym beta-lactamase có khả năng phá hủy penicillin được báo cáo trước khi được đưa vào sử dụng vào đầu những năm 1940. Sau đó hàng loạt các enzym beta-lactamase có khả năng ức chế hoặc phân hủy các kháng sinh mạnh như cephalosporin và carbapenem được phát hiện. Hiện nay đã xác định được hơn 890 loại enzym kháng kháng sinh của vi khuẩn, nhiều hơn số lượng các loại kháng sinh đã được sản xuất và phần lớn các gen mã hóa các enzym này nằm trên các plasmid có thể truyền dễ dàng trong quần thể vi khuẩn cùng và khác loài. Làm giảm tính thấm của màng nguyên sinh chất Làm giảm mức độ thấm của kháng sinh qua thành tế bào vi khuẩn trong trường hợp kháng tetracycline hoặc làm mất hệ thống vận chuyển qua màng trong trường hợp kháng kháng sinh nhóm aminoglycosid. Việc thâm nhập của các kháng sinh nhóm beta-lactam được thực hiện qua các kênh vận chuyển porin, vi khuẩn biến đổi làm mất các kênh vận chuyển và làm hạn chế sự tác động của nhóm kháng sinh này. Cơ chế bơm đẩy efflux pump của các kháng sinh nhóm quinolon của vi khuẩn E. colivà P. aeruginosa, thường liên quan đến hệ thống vận chuyển ion qua màng tế bào. Tài liệu tham khảo. Bùi Khắc Hậu và nhóm tác giả 2008, Dịch tễ học phân tử các chủng Pseudomonas aeruginosa đa kháng thuốc nhiễm trùng bệnh viện tại Hà Nội, Báo cáo kết quả nghiên cứu Đề tài cấp Bộ, Đại học Y Hà Nội. Nguyễn Văn Hùng, Nguyễn Thị Tuyết Nga, Vũ Văn Giang, Nguyễn Văn Hà, Trần Quý 2008, Tỉ lệ và các yếu tố liên quan đến nhiễm trùng bệnh viện trong một số bệnh viện ở phía bắc của Việt Nam, 2006-2007, Tạp chí Y học lâm sàng 6. Hoàn Doãn Tĩnh, Vũ Lê Ngọc Lan, Uông Nguyễn Đức Minh, Lí Thành Hữu, Cao Hữu Nghĩa 2014, Tình hình kháng kháng sinh của Pseudomonas aeruginosa phân lập được trên bệnh phẩm tại viện pasteur, TP Hồ Chí Minh. Bùi Thị Mùi, Lê Thị Ánh Hồng, Nguyễn Thanh Liêm 2010, “Tỉ lệ sinh men Beta – lactamaes phổ rộng và tính nhạy cảm kháng sinh của Klebsiella Pneumoniae gây nhiễm khuẩn đường hô hấp trẻ em từ sơ sinh đến 6 tuổi ở Bệnh viện Nhi Trung ương”, Tạp chí Y học dự phòng, 217. Kế hoạch hành động quốc gia về phòng chống kháng thuốc giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2020 Phê duyệt kèm theo Quyết định số 2174/QĐ-BYT ngày 21 tháng 6 năm 2013 của Bộ trưởng Bộ Y tế. Nghiên cứu giám sát ANSORP từ 1/2000 đến 6/2001 Song JH & ANSORP. Antimicrobial Agents And Chemotherapy, June 2004, p. 2101–2107. Nghiên cứu KONSAR từ 2005-2007 ở các bệnh viện KoreaYonsei Med J. 2010 Nov;516901-11. Clinical Relevance of the ESKAPE

tình trạng kháng kháng sinh ở việt nam